ANORDNUNG ÜBER SPERRSTANDEN. Zo werd de avondklok in de door nazi-Duitsland bezette gebieden aangekondigd. Het lijkt erop dat deze maatregel alvast in de provincie Antwerpen na 79 jaar terug het levenslicht ziet om de opflakkerende Coronapandemie te lijf te gaan. Met dat verschil dat mensen nét niet de kogel krijgen wanneer ze de regels van de avondklok of dictatuur aan hun laars lappen. VolksLiga analyseert.
Advocaat van de duivel: doet de avondklok niet meer goed dan kwaad?
De vraag is eerder: welke nuttige bijdrage levert een avondklok? De avondklok verbiedt burgers om in een bepaald tijdsinterval in het openbaar te komen, meestal ’s nachts. In kader van besmettingen van Corona moeten we dus gaan kijken naar de whereabouts van mensen in die tijdsperiode. Die zitten meestal thuis te slapen (ongeveer 80% van de bevolking, volgens meerdere wetenschappers) of in een professionele context, bijvoorbeeld op een nachtelijke shift. Sommigen hebben de luxe om uit te gaan, maar bevinden zich dan meestal ook op privaat terrein.
De avondklok verbiedt mensen niet om in de tuin verder te feesten; het is een verbod om op straat te komen. Uiteraard schrikt de avondklok mensen af om in de vroege uurtjes nog huiswaarts te keren, maar in theorie kunnen die mensen ook ter plekke een nachtje doordoen of overnachten. Dus wie of wat op het openbaar domein zal zo’n avondklok kunnen verhinderen? De feestende Nederlandse jongeren in de historische binnenstad van Antwerpen? Het lijkt ons weinig plausibel dat het besmettingsgevaar groter is tussen half twaalf ’s avonds en zes uur in de ochtend, als de horeca bovendien al onderhevig is aan een verplicht sluitingsuur. En voor de mensen die thuiskomen van een nachtelijke shift, is er weer extra formalistische rompslomp om voor te leggen bij eventuele controles. Ausweis, bitte!
Dictactoriale maatregel is dictatoriaal
Verschillende intellectuelen en concullega-politici zullen deze analyse allicht wansmaken onder de kritiek dat we met een nooitgezien gemak een maatregel van hogerhand bekritiseren en daarmee de mensen in de zorg en de COVID-19-patiënten zouden bespugen. Gemak? Misschien. Geen respect? Absoluut niet. Buiten het feit dat de maatregel volgens ons qua baten een complete slag in het water is, is een avondklok tevens het summum van onvrijheid die niets met het incuberen van een virologisch gevaar te maken heeft.
Het existentiële zijn, bestaan, leven, gedijen, [vul in] op een verkeerde plaats op het verkeerde moment wordt door een avondklok opeens illegaal. Het feit dat je ergens bent, is dus al reden genoeg om administratief te worden vastgehouden, te worden beboet of aangevallen. De maatregel is er om de bewegingsvrijheid van het individu ongedaan te maken en legitimeert dwang en geweld als middelen om het individu in het gareel te houden. Dit zijn geen kenmerken van een vrije samenleving. Het is alleen maar de vraag hoe lang de dictatuur en a fortiori de avondklok zichzelf in stand houden. Ze geeft namelijk de vrijgeleide om nog meer dwingeland uit te vinden op kap van het individu.
Dit is waarom we als libertariërs in de eerste plaats steigeren. Dit is waarom libertariërs in het verzet zullen treden. Niet uit egoïsme, maar uit angst voor de machtsontplooiing. Die vertaalt zich onvermijdelijk naar onderdrukking van de bevolking. De avondklok samen met het bestaande samenscholingsverbod maakt immers een eigenaardige cocktail voor een dictatuur. Dat de opties uitbreiden om dwang en geweld genaakbaarder te maken, is een even slechte zaak als mensen die hun gezond verstand niet gebruiken. Iedereen weet waar dit begint. Niemand weet echter waar zoiets eindigt.
Wie controleert de controleurs?
Klassiek beschouwd is het de taak van de wetgevende macht, onze volksvertegenwoordigers, om toe te zien op de overheid. Deze democratische controle moet ervoor zorgen dat de uitvoerende macht haar boekje niet te buiten gaat. In extremis zijn zij de eersten die moeten verhinderen dat onze overheid totalitair wordt. Bij gebrek aan een directe democratie zijn het onze volksvertegenwoordigers die dit prerogatief hebben. Het probleem is echter het moment vanaf wanneer geen enkele volksvertegenwoordiger meer actief krachten mobiliseert om in een duidelijke atmosfeer van een staat van beleg de democratie en dier verlichtingswaarden te beschermen. Dan rijst de vraag wie anders deze taak moet overnemen? Welke vreedzame acties worden hieraan gekoppeld? Kijken media toe of durven zij tegen de stroom in via hun opiniërende kanalen een ander geluid te laten weerklinken?
Pandemie of niet, de uitbreiding van de macht van de overheid om hard op het individu neer te slaan zijn toestanden die we nooit meer weer willen. Het is bijvoorbeeld schrikbarend hoeveel mensen steun betuigden aan de agent die een onaanvaardbare fysieke uithaal deed naar Franky Vlieghe, die in een zeer specifieke sportieve context geen mondmasker droeg. Het doet me inzien dat vele landgenoten niet hebben geleerd uit systemische machtsontplooiingen. Nationalistische kringen, zegt u? Het gemak waarmee vooral vele progressievere strekkingen deze dictatoriale maatregelen slikken en verkondigen als een noodzakelijk kwaad of collateral damage is buitengewoon markant. Ook de partij Open Vld die het kenmerk ‘liberaal’ en ‘vrijheidsgezind’ claimt, lijkt dezer dagen hun partijsoldaten massaal op verlof te hebben gestuurd.
