✦OpinieOthman El Hammouchi
In een interview met deze krant deed journaliste en activiste Sabrine Ingabire een aantal uitspraken die de gemoederen op sociale media aanzienlijk hebben verhit. Zo vertelde ze onder meer zich niet op haar gemak te voelen in overwegend blanke omgevingen en vindt ze dat alle blanke mensen racistisch zijn. Dat leidde tot een gigantische ontploffing van verontwaardiging en het leverde zowel haar als de journalisten die het interview afnamen massa’s verwensingen en doodsbedreigingen op.
Ik vind de uitspraken van mevrouw Ingabire fout. Door te veralgemenen over bevolkingsgroepen ondermijnt ze het beginsel waarop vrije samenlevingen gebouwd zijn: dat het individu de finale drager is van morele en legale verantwoordelijkheid. Groepsdenken is fundamenteel tegengesteld aan de handhaving van liberale grondrechten. Daarom ervaar ik de proliferatie ervan als zorgwekkend.
Wat mij echter veel meer stoort, is de schijnheiligheid in de reacties op haar uitlatingen. Talloze rechtse commentatoren wier professionele bezigheid het is om de meest abjecte racistische uitspraken van (extreem)rechtse politici te verdedigen onder het mom van ‘vrije meningsuiting’ en ‘open debat’ konden plots niet gewoon beleefd met haar ‘van mening verschillen’. Het toont nog maar eens hoe zulke mensen de liberale vrijheden alleen maar inroepen voor zover deze kunnen bijdragen aan de verspreiding van hun verwerpelijke denkbeelden.
Maar ook veel gematigde en centrumfiguren reageerden met vurige ontsteltenis. Diezelfde mensen verdedigden een aantal weken geleden vurig een interview met N-VA-ideoloog Joren Vermeersch waarin deze haatdragende verklaringen deed over moslims. Hij beweerde onder meer dat we inherent gekant zouden zijn tegen de waarden van de westerse maatschappij. Een dergelijke negatieve veralgemening verschilt fundamenteel niet van de beweringen die mevrouw Ingabire over blanken deed.
HARDE TOON
Hoe valt deze discrepantie in verontwaardiging te verklaren? Misschien deels door de directe en harde toon die mevrouw Ingabire aanslaat. Als ze haar beweringen had verdoezeld met passieve zinsconstructies en vager taalgebruik, zoals (extreem)rechtse politici doen, zou ze wellicht met minder vijandigheid te kampen hebben gekregen. Ik denk echter dat er meer aan de hand is.
In de publieke geest bestaat de indruk dat racisme tegen minderheden op een of andere manier ‘normaal’ is, dat het deel uitmaakt van het politieke spectrum. Zeker, het is verwerpelijk, maar tegelijk ook ingeburgerd, vertrouwd, zelfs aanvaard. Het geeft geen aanleiding meer tot verontwaardiging. Dat verklaart waarom ik talloze ontstelde berichten ontving van apolitieke vrienden over het interview van mevrouw Ingabire, maar helemaal niets toen Vlaams Parlementslid Sam Van Rooy (Vlaams Belang) op de Vlaamse feestdag letterlijk opriep tot de deportatie van politieke tegenstanders en etnische en religieuze minderheden. Terwijl dat laatste stukken gevaarlijker en hatelijker is.
Hiermee ontstaat wat men een ‘democratie van de verwerpelijkheid’ zou kunnen noemen: als genoeg mensen een wansmakelijke opvatting koesteren, wordt ze genormaliseerd. Immers, we kunnen zo’n grote groep toch niet uitsluiten? Dit denken werkt niet alleen de tirannie van de meerderheid in de hand, ze kweekt ook apathie ten aanzien van de reële bedreigingen.
Pleit ik dan voor een uniforme behandeling van alle foute opvattingen? Neen. Bepaalde opvattingen vormen duidelijk een acuter gevaar dan anderen. Vaak wordt mij als moslim verweten dat ik het steeds over extreemrechts heb en veel minder over islamitische extremisten. Maar in tegenstelling tot rechts-extremisten zetelen islamisten niet in het parlement. Dat geldt evenmin voor mevrouw Ingabire en haar geestesgenoten. Als daar verandering in dreigt te komen, zou het passend zijn om meer aandacht aan hen te besteden. Momenteel niet.
We moeten er attent op zijn dat waar je je verontwaardiging op richt ook steeds een keuze is. En als je ervoor kiest om je buitengewoon druk te maken over de foute uitspraken van een machteloze zwarte activiste in plaats van verwerpelijke partijen en parlementsleden die in de regering dreigen te komen, moet je misschien je eigen motivaties nader beschouwen.
Mijn mening als VolksLigalid: Ik vind dat racisme enkel kan opgelost worden door respect. Spijtig genoeg tonen veel vreemdelingen niet veel respect meer voor autochtonen. Natuurlijk kan primitief racisme niet, maar vooral islamieten zouden beter niet zo snel het woord 'racist' in de mond nemen!
